Wiesz, że Turbacz, najwyższy szczyt Gorców, skrywa w sobie wiele fascynujących tajemnic i ciekawostek? Położony w sercu tego malowniczego pasma górskiego, przyciąga turystów nie tylko pięknymi widokami na nasze polskie Tatry, ale również bogatą historią i legendami, które przenoszą nas w odległe czasy. W naszym wpisie „Ciekawostki o Turbaczu – odkryj 10 tajemnic najwyższego szczytu Gorców!” zapraszamy do poznania najbardziej interesujących faktów, opowieści i miejsc, które sprawią, że Twoja wizyta w Gorcach będzie niezapomniana. Dowiedz się więcej o tym wyjątkowym zakątku Polski już teraz! Ciekawostki o Turbaczu już na Ciebie czekają:
Co znajdziesz poniżej?
- 1 Turbacz – najwyższy szczyt Gorców i pochodzenie jego nazwy
- 2 Słup triangulacyjny na Turbaczu
- 3 Schronisko PTTK na Turbaczu
- 4 Szałasowy Ołtarz
- 5 Diabelski Kamień
- 6 Szczyt Suhora i obserwatorium astronomiczne
- 7 Kolej Linowa Tobołów
- 8 Pomnik katastrofy lotniczej
- 9 Tajemnicze jaskinie Turbacza
- 10 Źródełko Miłości na Głównym Szlaku Beskidzkim
- 11 Ciekawostki o Turbaczu to dopiero początek Twojej przygody!
Turbacz – najwyższy szczyt Gorców i pochodzenie jego nazwy
Turbacz, osiągający wysokość 1310 m n.p.m., jest najwyższym szczytem Gorców. Znajduje się w centralnej części tego pasma górskiego i jest jednym ze szczytów w Koronie Gór Polski. Ciekawostką jest to, że sam szczyt Turbacza nie jest objęty ochroną Gorczańskiego Parku Narodowego.
To pozostałość po dawnym słupie triangulacyjnym – przejdź do następnej ciekawostki poczytaj o nim więcej↓
Nazwa Turbacz ma swoje korzenie w języku rumuńskim, od przymiotnika „turbat”, który oznacza „wściekły” lub „szalony”. Nie dotyczy to jednak nieprzewidywalnego charakteru szczytu, lecz nazwy pobliskiego potoku, od którego góra wzięła swoje imię (Potok Turbacz – prawy dopływ rzeki Koninki o długości 3,89 km, wypływa na wysokości 1140 m ze źródła położonego pod Czołem Turbacza). W lokalnych społecznościach zagórzańskiej części Gorców zwykło się mówić na najwyższy szczyt tego pasma Trubacz lub Trubac, natomiast na południu Kluczki. Dodatkowo, austriaccy kartografowie podczas tworzenia pierwszych map Galicji nadali szczytowi nazwę Niedźwiedź, czerpiąc ją od pobliskiej miejscowości. Jednakże ta nazwa nigdy nie przyjęła się wśród miejscowej ludności.
Słup triangulacyjny na Turbaczu
Na szczycie Turbacza, najwyższego punktu Gorców, znajduje się żelbetowy słup triangulacyjny (Punkt triangulacyjny to specjalny punkt geodezyjny na powierzchni Ziemi, którego dokładne położenie jest znane w odniesieniu do wybranego układu współrzędnych). Na samym słupie umieszczona jest tablica informacyjna zawierająca nazwę góry, jej wysokość, współrzędne geograficzne oraz wysokość punktu geodezyjnego wynoszącą 1314,7 metra. Często ta informacja jest mylnie interpretowana, co prowadzi do tego, że niektóre mapy i przewodniki podają wysokość Turbacza jako dokładnie 1314,7 m n.p.m. Faktycznie, wysokość góry wynosi 1310 m, natomiast słup dodaje kolejne 4,7 metra, dając łączną wysokość 1314,7 m.
My również uwieczniliśmy go na zdjęciach, które wkleimy do książeczki zdobywców Korony Gór Polski.
Schronisko PTTK na Turbaczu
Obecne Schronisko PTTK na Turbaczu to trzeci budynek który powstał od 1924 roku w okolicy. Pierwsze schronisko, wybudowane na polanie Wisielakówka, spłonęło w 1933 roku. Drugie, którego budowa została przerwana przez II wojnę światową, zniszczyli partyzanci w 1943 roku. Obecne schronisko, wybudowane w latach 50-tych na polanie Wolnica, służy turystom do dziś. Na Turbaczu znajduje się Gorczański Ośrodek Historii Turystyki Górskiej, zlokalizowany w schronisku PTTK. Jest poświęcony historii turystyki w Gorcach, rozwojowi schronisk w Karpatach, Gorczańskiemu Parkowi Narodowemu oraz wybitnym postaciom związanym z tym regionem, takim jak Władysław Orkan i ks. Józef Tischner.
Ciekawostki o Turbaczu – tutaj znajdziesz ich więcej niż Ci się wydaje.
W środku możesz obejrzeć dawne zdjęcia i poczytać o historii tego miejsca.
Szałasowy Ołtarz
Na Hali Turbacz, na środku polany Czoło Turbacza, znajduje się Szałasowy Ołtarz, wybudowany w 2023 roku. Stoi on na miejscu dawnego szałasu pasterskiego, gdzie 17 września 1953 roku ksiądz Karol Wojtyła odprawił mszę świętą. Było to wyjątkowe nabożeństwo, gdyż ksiądz Wojtyła po raz pierwszy odprawił mszę św. twarzą do wiernych. Zmiana ta została oficjalnie wprowadzona dopiero po Soborze Watykańskim II.
Diabelski Kamień
Nad Halą Turbacz znajduje się Diabelski Kamień o długości około 5 m i wysokości 1,7 m. Z tym miejscem związanych jest wiele legend, najczęściej opowiadających o ukrytych pod kamieniem skarbach, których strzegły diabły. Jedna z legend mówi o kobiecie z Koninek, która w Niedzielę Palmową odnalazła skarb gdy otworzyły się drzwi do pieczary. Musiała zostawić w jaskini swoją czteroletnią córeczkę, ponieważ wzięła ze sobą tyle pieniędzy, że nie miała jak zabrać córki. Wejście się zamknęło i nie zdążyła uratować dziecka. Powróciła po nią dopiero po roku – o dziwo córka żyła!
Na kamieniu wyrył ktoś tajemniczy napis. Nie został do dziś oficjalnie odczytany. Władysław Orkan, pisarz urodzony w Porębie Wielkiej, odczytał ledwo widoczne napisy na kamieniu jako „Koldras Lacki”. Zostały one przekazane dalej przez Franka Rakoczego w powieści „W roztokach”, który próbował rozwikłać tę nie do końca objawioną tajemnicę. „Ujrzał kamień czworogranny, podobny olbrzymiej skrzyni wykutej ze skały. Coś go pchało i odciągało zarazem. Naraz począł drżeć cały, dygotać w febrze. Lęk go ogarnął taki straszliwy, że zbielał na twarzy. Machinalnie poruszał wargami i szeptał: Lacki…. Koldras Lacki.” Niżej znajdziesz kolejne ciekawostki o Turbaczu.
Szczyt Suhora i obserwatorium astronomiczne
Suhora, wznosząca się na wysokość 1000 m n.p.m., jest szczytem Gorców, gdzie znajduje się najwyżej położone w Polsce obserwatorium astronomiczne, należące do Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Obserwatorium, działające od 1987 roku, powstało w miejscu o odpowiednich warunkach: czystym i nieoświetlonym niebie, z dala od dużych miejscowości. Jest niestety niedostępne dla ludzi.
Zobacz tutaj szczegóły – możesz przyłączyć się wspólnie z dziećmi do tej akcji – to dobry sposób na zachęcenie młodych do spacerowania po górach.
Kolej Linowa Tobołów
Ta atrakcja jest absolutnie konieczna jeżeli planujesz pobyt w Gorcach! Przejazd jednoosobową kolejka na pewno dostarczy Ci sporą dawkę adrenaliny! To kolei „pradawna”, która rozpoczęła swoją działalność w 1982 roku. Kolej krzesełkowa na Tobołów to całoroczna linia z jednoosobowymi siedzeniami, prowadząca z Koninek na Tobołów w Gorcach. Powstała dzięki staraniom Społecznego Komitetu Budowy Ośrodka Turystyki i Sportów Zimowych w Koninkach. Górna stacja Tobołów znajduje się na wysokości 994 m n.p.m. Trasa kolei ma różnicę wzniesień wynoszącą 309 m, jej długość to 1450 m, a czas przejazdu to około 10 minut.
Jeżeli masz ze sobą plecak możesz do położyć w osobnym krzesełku – na górnej stacji miły Pan zdejmie Ci plecak, który jedzie przed Tobą.
Pomnik katastrofy lotniczej
Na grzbiecie Obidowca na szlaku czerwonym prowadzącym na Turbacz, znajduje się także pomnik upamiętniający katastrofę samolotu sanitarnego L-200 Morava, która miała miejsce 25 maja 1973 roku. Samolot transportował chore dziecko, a złe warunki atmosferyczne spowodowały jego rozbicie. Pomnik wykonano z fragmentów samolotu.
Tajemnicze jaskinie Turbacza
Podczas wędrówek po Turbaczu można natknąć się również na kilka jaskiń, które skrywają swoje tajemnice. My odwiedziliśmy Zbójecką Jamę – jaskinię osuwiskową. Jeśli chciałbyś do niej wejść, to niestety musimy Cię zmartwić 🙁 Obecnie władze parku nie pozwalają nam na wejście do jaskini. Zbójecka Jama znajduje się około 10 minut pieszej wędrówki od szczytu Jaworzyny Kamienickiej (1288 m n.p.m.) na zielonym szlaku. W przeszłości rzekomo służyła jako schronienie dla grasujących w okolicy zbójników.
Żeby do niej dojść musisz pokonać około 1 km z przewyższeniem około 100m.
Według miejscowych legend, w okolicy do dzisiaj straszy odcięta głowa zastępcy przywódcy zbójnickiej bandy. Przywódca szajki zdradziecko zamordował zastępcę, ponieważ ten wykazał się zdolnościami przewyższającymi samego przywódcę, a następnie wrzucił jego głowę do pobliskiego jaru. Inne podania mówią, że jaskinia i jej okolice były ulubionym miejscem panków – mitycznych istot ziemnych, których twarze pokrywały narośla. Według jeszcze innej legendy jaskinia rozciąga się pod całymi Gorcami. Podobno udowodnili to juhasi, którzy wpuścili do środka kozę. Brudne zwierzę wyszło ponoć na powierzchnię pod Mogielicą.
Źródełko Miłości na Głównym Szlaku Beskidzkim
Źródełko Miłości znajduje się przy Głównym Szlaku Beskidzkim oraz na Ścieżce Edukacyjnej „Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką”. To właśnie tu bierze swój początek rzeka Łopuszanka, która później łączy się z Dunajcem. Bezpośrednio obok Źródełka Miłości znajdziesz także Chatkę GPN. Obecnie jest zamknięta, mimo że otrzymała fundusze na odbudowę od Unii Europejskiej w 2023 roku. Ciekawostki o Turbaczu to tak naprawdę niekończąca się opowieść. Znajdziesz ich o wiele więcej, ale pozwolimy Ci na odkrycie ich osobiście!
W 2006 r. stał się budynkiem przeznaczonym na działalność edukacyjno – wystawienniczą Parku, z możliwością czasowego mieszkania dla 8 osób. Gorczański P.N. jednak nie udostępnia tego obiektu dla celów turystycznych, jako baza noclegowa.
Ciekawostki o Turbaczu i Gorców są z pewnością zaproszeniem do głębszego odkrywania tego niezwykłego regionu. Te dziesięć fascynujących faktów to jedynie wstęp do bogactwa historii, przyrody i kultury, które czekają na każdego odwiedzającego te góry. Mamy nadzieję, że dzięki tym ciekawostkom Twoja wyprawa na Turbacz stanie się nie tylko podróżą fizyczną, ale również intelektualną podróżą przez czas i przestrzeń.
Niech odkrywanie tajemnic Źródełka Miłości, przygoda z kolejką krzesełkową Tobołów i spotkanie z lokalnymi legendami związanymi z Diabelskim Kamieniem stają się przede wszystkim inspiracją do dalszych podróży po beskidzkich szlakach. Gorce są nie tylko miejscem na mapie, ale przede wszystkim sercem, które bije w rytm natury i ludzkich dziejów. Ciesz się każdą chwilą spędzoną wśród tych górskich krajobrazów i niezapomnianych doświadczeń, jakie z pewnością oferuje Turbacz i jego okolice. Niech Ciekawostki o Turbaczu będą pięknym początkiem Twojej przygody w Gorcach!
Ciekawostki o Turbaczu to dopiero początek Twojej przygody!
Skoro już poznałeś kilka ciekawostek o Turbaczu to zapraszamy Cię na kolejną podróż w świat legend które otaczają magiczne Gorce, jak również do odwiedzenia czterech wyjątkowych wież widokowych w tym paśmie górskim:
Wieże widokowe w Gorcach
Dodaj komentarz