Babia Góra, znana również jako Diablak, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych szczytów w polskich Karpatach. Ten najwyższy punkt Beskidu Żywieckiego, wznoszący się na 1725 m n.p.m., przyciąga turystów swoimi tajemnicami, kapryśnym charakterem oraz wspaniałymi panoramami. O każdej porze roku oferuje inne, równie fascynujące oblicze – od zasnutych mgłą zboczy zimą, po malownicze krajobrazy jesiennych kolorów. Jeśli dodasz do tego wszystkiego interesujące ciekawostki o Babiej Górze to z pewnością nabierzesz ochoty na jak najszybsze jej zdobycie!
Jeszcze nie miałeś okazji stanąć na szczycie Babiej Góry? A może zdobyłeś już Diablak wielokrotnie, ale jeszcze nie wiesz, że jej historia i ciekawostki kryją w sobie wiele tajemnic? Zanim wyruszysz na wyprawę w Beskid Żywiecki, warto poznać nieco więcej o tej niezwykłej górze – od szerokiej gamy nazw, przez geologię, aż po historyczne wydarzenia, które się z nią wiążą. Zapraszam do lektury i odkrycia Babiej Góry na nowo!
Co znajdziesz poniżej?
- 1 Babia Góra, Diablak, Kapryśnica – jak jeszcze nazywany jest najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego?
- 2 Kamienny mur na samym szczycie
- 3 Pierwsza zorganizowana wyprawa turystyczna na Diablak
- 4 Pierwsze schroniska na Babiej Górze
- 5 Głodna Woda – najwyżej położone źródło
- 6 Pierwsza kobieta na szczycie Diablaka
- 7 Pierwszy Polak na Diablaku
- 8 Wypadki na Diablaku
- 9 Włodzimierz Lenin na Babiej Górze
- 10 Tablice Zejsznera – Rumowisko Babiej Góry
- 11 Józef Piłsudski na Babiej Górze
- 12 Babiogórski Ośrodek Historii Turystyki Górskiej na Markowych Szczawinach
- 13 Perć Akademików – najtrudniejszy pieszy szlak na Babią Górę
- 14 Mokry Stawek – największy naturalny zbiornik wodny w masywie Babiej Góry
- 15 Katastrofy lotnicze na Babiej Górze
- 16 Stare słupki graniczne jako schody na czerwonym szlaku – ciekawostki o Babiej Górze
- 17 Stół ołtarzowy na szczycie Diablaka
- 18 Figurka Matki Boskiej Królowej Babiej Góry
- 19 Gówniak 1617 m n.p.m. i Przełęcz Krowiarki 1012 m n.p.m. – ciekawe nazwy okolicznych szczytów i przełęczy
Babia Góra, Diablak, Kapryśnica – jak jeszcze nazywany jest najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego?
Babia Góra, najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego, znana jest pod wieloma nazwami, każda z nich oddaje jej kapryśny i majestatyczny charakter. Z powodu częstych zmian pogody, bywa nazywana Kapryśnicą lub Matką Niepogód. Słowacy odnoszą się do niej jako do Orawskiej Świętej Góry, a nawet porównują ją do słynnej Fudżijamy, nazywając Orawską Fudżijamą. Nazwa „Diablak” wywodzi się z lokalnych legend, które mówią o diable budującym na jej szczycie zamek dla zbójnika. Kiedy budowla była bliska ukończenia, zapiał kur, zamek runął, a zbójnik został pogrzebany pod jego ruinami. Stąd też inne nazwy związane z tą legendą, takie jak Diabli Zamek czy Diabelskie Zamczysko.
Kamienny mur na samym szczycie
Na szczycie Babiej Góry znajduje się niezwykła konstrukcja – kamienny mur o długości ponad 10 metrów, zbudowany z kamieni pochodzących z rumowiska górskiego. Jest to celowo zaprojektowany wiatrochron, stworzony przez turystów i pracowników Babiogórskiego Parku Narodowego. Jego główną rolą jest ochrona przed silnymi wiatrami, które często uderzają w szczyt Diablaka, zapewniając schronienie zmęczonym wędrowcom.
Pierwsza zorganizowana wyprawa turystyczna na Diablak
Na szczycie Babiej Góry znajduje się kamienny obelisk, który upamiętnia wyjątkowe wydarzenie – pierwszą zorganizowaną wyprawę turystyczną na Diablak. Miała ona miejsce w 1806 roku, kiedy to arcyksiążę Józef Habsburg, ówczesny władca Węgier, wspiął się na szczyt w towarzystwie całego orszaku oraz orkiestry! Obelisk został wzniesiony z okazji 70-lecia tego wydarzenia, symbolizując znaczenie tej wizyty dla historii turystyki w regionie.
Pierwsze schroniska na Babiej Górze
Już na początku XIX wieku na Babiej Górze zbudowano pierwszy obiekt noclegowy – był to schron przygotowany dla arcyksięcia Józefa Habsburga, palatyna Węgier. Nie działał jednak zbyt długo. W 1852 roku na szczycie stanął kolejny schron, zwany Losertówką, nazwany na cześć Józefa Losertha, naczelnika obwodu wadowickiego. Po kilku latach, burze i silne wiatry zniszczyły tę budowlę. Pierwsze prawdziwe schronisko na Babiej Górze zbudowało niemieckie towarzystwo turystyczne Beskidenverein w latach 1904-1905, na południowych stokach Diablaka, na wysokości 1616 m n.p.m. Niestety, schronisko spłonęło w 1949 roku, a jego ruiny można dziś zobaczyć przy zielonym szlaku prowadzącym z Diablaka na Polanę Stańcową. Rok po powstaniu niemieckiego schroniska, w 1906 roku, otwarto pierwsze polskie schronisko – Chatę Hugo Zapałowicza na Markowych Szczawinach. Jego rekonstrukcja znajduje się w Skansenie PTTK imienia Józefa Żaka w Zawoi. O aktualnym Schronisku PTTK Markowe Szczawiny poczytaj tutaj.
Głodna Woda – najwyżej położone źródło
Najwyżej położonym źródłem w masywie Babiej Góry, a także w całych Beskidach (Zachodnich i Wschodnich), jest Głodna Woda. Znajduje się na południowych stokach Diablaka, 100 metrów poniżej szczytu, na wysokości 1625 m n.p.m. Źródło zyskało swoją nazwę z powodu przekonania, że po wypiciu jego wody zaostrza się apetyt. Ciekawostką jest fakt, że woda w Głodnym Źródle nigdy nie zamarza, a jej temperatura wynosi przez cały rok około 2-3°C.
Pierwsza kobieta na szczycie Diablaka
Pierwszą znaną kobietą, która zdobyła szczyt Babiej Góry i udokumentowała to wejście, była Maria Steczkowska – jedna z pierwszych kobiet turystek. Swoją wyprawę opisała w 1855 roku na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” w obszernym tekście pt. „Wycieczka na Babią górę”, stając się jedną z pionierek kobiecej eksploracji górskich szlaków w Polsce.
Pierwszy Polak na Diablaku
Pierwszym Polakiem, który zdobył Diablak, był Stanisław Staszic. Ten wybitny działacz oświeceniowy, a jednocześnie naukowiec i przyrodnik, nie tylko wspiął się na górę, ale również spędził na jej szczycie noc. Swoje obserwacje i wrażenia z tej wyprawy opisał w dziele „O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski”, opublikowanym w 1815 roku. To pionierskie osiągnięcie Staszica było ważnym wkładem w rozwój badań przyrodniczych w Polsce.
Wypadki na Diablaku
Babia Góra, choć malownicza, bywa również niebezpieczna. Surowe warunki pogodowe, szczególnie na grzbiecie, sprawiły, że Królowa Beskidów pochłonęła wiele ofiar. Pierwszy udokumentowany wypadek miał miejsce w 1918 roku, gdy żołnierz armii austro-węgierskiej Jakub Sobeńko zginął w śnieżnej zamieci. Najgłośniejsza tragedia wydarzyła się 15 lutego 1935 roku, kiedy czterech narciarzy z Andrychowa i Wadowic zamarzło na szczycie.
Włodzimierz Lenin na Babiej Górze
W 1967 r. na jednym z bloków skalnych umieszczono tablicę upamiętniającą 55- rocznicę wycieczki Włodzimierza Lenia na Babią Górę, który podobno w 1912 oglądał ze szczytu wschód słońca. Tablice te zostały usunięte przez turystów.
Tablice Zejsznera – Rumowisko Babiej Góry
Na zachodnich stokach szczytu Diablaka, w rumowisku skalnym Babiej Góry, znajdują się duże głazy zwane Tablicami Zejsznera. Nazwa upamiętnia Ludwika Zejsznera, który w 1830 roku prowadził badania geologiczne na Babiej Górze. O głazach pokrywających zachodnie stoki Diablaka pisał: „piaskowiec na szczycie Babiej Góry dzieli się na wielkie tablice”. Tablice Zejsznera to ostrokrawędziste i z reguły płaskie kamienie o kształcie zbliżonym do prostokąta lub kwadratu. Te formacje skalne stanowią część naturalnego krajobrazu szczytowej kopuły Królowej Beskidów. Rumowisko Babiej Góry jest żywe – nadal trwa jego powstawanie i rozprzestrzenianie się.
Józef Piłsudski na Babiej Górze
Czy wiesz, że po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego na Babiej Górze zapłonęło ognisko w hołdzie dla wielkiego przywódcy? Choć planowano postawienie pomnika, ostatecznie legioniści zdecydowali się na wyrycie pamiątkowego napisu na jednej z naturalnych płyt skalnych na szczycie – gdy będziesz na Babiej Górze spróbuj ją odnaleźć! Co więcej, urna z ziemią z Babiej Góry znalazła swoje miejsce w grobie Piłsudskiego, tworząc w ten sposób wyjątkową więź między tym majestatycznym szczytem a historią Polski.
Babiogórski Ośrodek Historii Turystyki Górskiej na Markowych Szczawinach
W 1966 roku na Markowych Szczawinach założono Muzeum Turystyki Górskiej, które dokumentuje historię turystyki w rejonie Babiej Góry. W muzeum można zobaczyć ekspozycje poświęcone Hugonowi Zapałowiczowi – botanikowi, prawnikowi i podróżnikowi, który był prekursorem turystyki w tym regionie i inicjatorem budowy schroniska na Markowych Szczawinach. Inną ważną postacią prezentowaną w muzeum jest Kazimierz Sosnowski, znany z wytyczania szlaków turystycznych, zakładania schronisk i inicjowania powstania Głównego Szlaku Beskidzkiego. Muzeum jest czynne codziennie, a klucz dostępny w bufecie schroniska.
Perć Akademików – najtrudniejszy pieszy szlak na Babią Górę
Perć Akademików to jeden z najtrudniejszych i najbardziej fascynujących szlaków pieszych na Babią Górę, oznaczony kolorem żółtym. Znajduje się blisko schroniska na Markowych Szczawinach i jest jednokierunkowy, przeznaczony wyłącznie do wchodzenia. Trasa rozpoczyna się od Skrętu Ratowników, nazwanego tak, ponieważ jest to popularna droga dla ratowników GOPR w drodze na szczyt. Szlak został wyznakowany w 1925 roku przez Władysława Midowicza, geografa i meteorologa, który pełnił funkcję gospodarza schroniska na Markowych Szczawinach.
Perć Akademików prowadzi po najbardziej stromych, północnych zboczach Babiej Góry, a na niektórych odcinkach umieszczono łańcuchy i klamry, co czyni go jedynym szlakiem w Beskidach z tego rodzaju ułatwieniami. Zimą jest zamykany ze względu na zagrożenie lawinowe. W przeszłości nazywano go „Percią na Babią Górę”, „Skalną Percią” i „Percią Taternicką”. Obecną nazwę „Perć Akademików” nadał szlakowi jego twórca, Władysław Midowicz.
Mokry Stawek – największy naturalny zbiornik wodny w masywie Babiej Góry
Znajduje się u stóp Sokolicy, od północnej strony, w pobliżu niebieskiego szlaku w okolicach Przełęczy Krowiarki. Ma powierzchnię około 450 m² i głębokość sięgającą 2-2,5 metra. Chociaż nie jest zarybiony, jest domem dla różnych płazów, takich jak traszki, kumak górski i żaba trawna. Mokry Stawek leży na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego, gdzie stanowi ważny element lokalnego ekosystemu.
Zejście do Mokrego Stawku znajduje się na niebieskim szlaku nieopodal Przełęczy Krowiarki.
Katastrofy lotnicze na Babiej Górze
Babia Góra, mimo swojej majestatycznej urody, ma też mroczną stronę – była świadkiem dwóch katastrof lotniczych. W czasie II wojny światowej, niemiecki samolot transportowy rozbił się na północnych stokach góry. Z trzech członków załogi dwóch przeżyło, a wrak maszyny został później wysadzony. W 2013 roku, w pobliżu Perci Akademików, mały prywatny samolot lecący z Poznania do Bratysławy rozbił się, a tragiczny wypadek kosztował życie trzech osób. Te wydarzenia przypominają, że nawet najpiękniejsze szczyty mogą skrywać tragiczne historie.
Stare słupki graniczne jako schody na czerwonym szlaku – ciekawostki o Babiej Górze
Podczas wędrówki czerwonym szlakiem między Przełęczą Krowiarki a Gówniakiem natrafisz na granitowe słupki graniczne, które pełnią rolę naturalnych stopni. Te solidne kamienne słupki były niegdyś częścią granicy między Generalnym Gubernatorstwem (twór administracyjny ustanowiony w 1939 r. na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 12 X 1939, z części okupowanych ziem polskich), a Słowacją w czasie II wojny światowej. Dziś, stanowią nie tylko element historyczny, ale także funkcjonalne schody, które dodają uroku tej górskiej trasie.
Stół ołtarzowy na szczycie Diablaka
Na szczycie Babiej Góry znajduje się stół ołtarzowy, który ustawili Słowacy. Co jakiś czas organizują tam nabożeństwa, co dodaje wyjątkowego charakteru temu miejscu.
Figurka Matki Boskiej Królowej Babiej Góry
Co roku w połowie września polscy ratownicy GOPR organizują specjalną mszę świętą dla ratowników i miłośników gór. Msza odprawiana jest przy figurce Matki Boskiej Królowej Babiej Góry, która znajduje się w niszy skalnej po północnej stronie szczytu.
Gówniak 1617 m n.p.m. i Przełęcz Krowiarki 1012 m n.p.m. – ciekawe nazwy okolicznych szczytów i przełęczy
Choć dziś może wydawać się to nieprawdopodobne, to na łagodniejszych stokach Babiej Góry i w okolicach Przełęczy Krowiarki kiedyś wypasano bydło. „Krowiarki” to określenie dziewcząt pilnujących krów, które pasły się na polanach oddzielających Pasmo Babiogórskie od Pasma Polic. Z kolei nazwa „Gówniak”, dawniej „Wołowe Skałki”, pochodzi od odchodów wypasanych na tym terenie wołów.
Legendy o Babiej Górze – tajemnicze historie i wierzenia
Dodaj komentarz