Mogielica perła Beskidu Wyspowego

Mogielica, wznosząca się na 1170 m n.p.m., stanowi najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego.

Mogielica – to magiczne miejsce nie tylko oferuje dziką przyrodę, ale również zachwyca wspaniałymi panoramami, zarówno z samego wierzchołka, jak i z rozległej polany podszczytowej Wyśnikówka na zielonym szlaku wiodącym z Przełęczy Rydza-Śmigłego. Od niedawna wzbogacono doznania widokowe poprzez nowo wybudowaną drewniano-metalową wieżę widokową, umożliwiającą jeszcze bardziej rozległe spojrzenie na okolicę. Z Mogielicy możemy cieszyć się nie tylko pięknem górskiego krajobrazu, ale także zyskać nowe perspektywy dzięki tej imponującej konstrukcji.

Wierzchołkową część masywu Mogielicy miejscowi nazywają Kopą, z uwagi na jej charakterystyczny kształt. Z punktów widokowych, zarówno na szczycie jak i na malowniczych polanach, rozciągają się imponujące panoramy Beskidu Wyspowego, Beskidu Sądeckiego, Pienin, Gorców oraz Tatr. Stojąc na szczycie Mogielicy, otwiera się przed nami malarski obraz przyrody, gdzie góry spotykają się w harmonijnym tańcu krajobrazów.

Nasza droga na Mogielicę

Po zdobyciu szczytu Lubomir w Beskidzie Makowskim przyszedł czas na Mogielicę. 18 lutego 2024 postanowiliśmy wejść na najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego. To nasz trzeci szczyt, który zaliczany jest do Korony Gór Polski. Na wędrówkę wybraliśmy się z przyjaciółmi w pięcioosobowej ekipie. Samochód zaparkowaliśmy na przełęczy Marszałka E. Rydza-Śmigłego: 49 40’52.2″N 20 16’51.9″E. Jeden parking jest płatny: tutaj, a drugi darmowy na czerwonym szlaku idącym drogą asfaltową: tutaj.
Na Przełęczy Śmigłego znajdują się:

• kamienny pomnik upamiętniający walkę Legionów Polskich
• Pomnik Spotkania Pokoleń
• krzyż
• piękna murowana kapliczka

Udaliśmy się zielonym, najkrótszym szlakiem, w kierunku Mogielicy. Trasa wiedzie w większości przez las. Po drodze mieliśmy możliwość wypić ciepłą herbatkę na polanie Wyśnikówka, gdzie rozciąga się piękny widok na góry. Jest tam też miejsce na ognisko. Cała trasa w górę i w dół zajęła nam 3,5 godziny bez zbędnego pośpiechu.

Polany w drodze na Mogielicę – Mocurka, Bajorzyska oraz Wyśnikówka

Nieodłącznym elementem malowniczego krajobrazu drogi na Mogielicę są rozległe polany, które można podziwiać prawie na każdym ze szlaków. Kilka kroków po opuszczeniu przysiółka „Do Sarysza”, dotarliśmy na urokliwą Polanę Mocurka. Stoi tam niewielki, drewniany domek – niedostępny dla turystów. Niestety obecnie trochę zdewastowany przez chuliganów:

Kolejna fascynująca polana Bajorzyska, oddalona o 40 minut od parkingu, zaskakuje ogromnym drzewem dominującym nad otoczeniem. Możliwe, że została ona specjalnie zagospodarowana pod wypas, a to imponujące drzewo pozostawiono dla juhasa, by w cieniu czuwał nad swoim stadem:

Po kolejnych kilku minutach docieramy na widokową Polanę Wyśnikówka. O każdej porze roku ujmuje nas przepięknym krajobrazem, wiosną malowniczymi przebiśniegami, a jesienią mieni się fioletowymi kwiatami goryczki trojeściowej.

Atrakcje na Mogielicy

Kilka kroków przed szczytem, po lewej stronie i nieco w gęstwinie, odkrywamy skalną ambonę – Zbójnicki Stół! Jeśli wierzymy legendom, to właśnie tutaj zbójnicy rozliczali skradzione bogactwa. Miejsce to, ukryte wysoko w Beskidach i równie płaskie jak stół, nadaje się idealnie do tego celu.

Tak dotarliśmy do naszego celu, gdzie na wieży widokowej mogliśmy podziwiać okoliczny krajobraz:

Na szczycie znajdują się oprócz wieży widokowej dwie kapliczki, kilka krzyży opartych o drzewo oraz tablica informująca, że nieopodal, na stokach Mogielicy, miała miejsce katastrofa niemieckiego samolotu HEINKEL HE 111 odbywającego lot treningowy 28 stycznia 1944 roku.

Skąd pochodzi nazwa Mogielica?

Tajemnicza nazwa szczytu nawiązuje do lokalnych legend i tradycji. W przeszłości mieszkańcy okolicznych wiosek, takich jak Półrzeczki, Jurków czy Chyszówki, wierzyli w opowieści o ziemi na miejscowych cmentarzach, która rzekomo „nie przyjmowała” ciał osób, które opuściły ziemski świat w sposób nienaturalny lub bez ostatnich sakramentów. Z tego powodu zwłoki topielców i samobójców wywożono na stromy północny stok Mogielicy, gdzie według wierzeń „wilki i dzikie ptactwo grzebały je”. Stąd też Mogielica stała się z czasem nazwą „Góry mogił” – miejscem, gdzie zgodnie z legendami złożono ciała tych, którym ziemia miała odmówić.

W dawnych czasach bacowie nazywali Mogielicę również Zapowiednicą, ze względu na ciemne chmury, które gromadziły się nad szczytem, zwiastując nadchodzące ulewy i burze. Szczyt Zapowiednia znajduje się na szlaku zielonym w kierunku Zalesia, na ramieniu odchodzącym od Mogielnicy.

Legendy związane z Mogielicą

Według jednej z legend, Mogielica była żoną wielkoluda Łopienia (na szczycie w klubowej skrzynce Zdobywców Korony Gór Polski znajdziecie pieczątkę właśnie z postacią wielkoluda Łopienia trzymającego maczugę), a ich związek był niespełniony, bo oddzielała ich od siebie Przełęcz Rydza Śmigłego. Łopienia po śmierci zamieniono w położoną obok górę, która ma podobno podziemne połączenie z Mogielicą.

Inna opowieść mówi o wielkim głazie zwanym Zbójnickim Stołem, po zachodniej stronie szczytu, gdzie zbójnicy rozliczali zdobyte łupy i ukrywali skarby w jaskini znanej jako Marszałkowa Studnia, na polanie Poręba. Podobno w kociołku z tymi skarbami leżą dwie strzelby. Legendy te mają korzenie w historii, gdyż w XVIII wieku na Mogielicy schronił się znany beskidzki zbójnik Józef Baczyński wraz ze swoim kompanem Świstakiem. To właśnie Baczyński miał ukryć swoje zdobycze w lesie przy Mogielicy, a przez pewien czas strzegła ich jego kochanka. Inna ludowa opowieść umieszcza ukryty zbójnicki skarb na polanie Brzostek pod Przysłopkiem.

Którędy na Mogielicę?

Istnieje kilka różnych wariantów i wyboru szlaku. Każdy może znaleźć ten optymalny na szczyt Mogielicy. Wśród nich znajdziecie krótsze i dłuższe. Sprawdźcie koniecznie który będzie dla was idealny:

• Mogielicę zdobyliśmy z Przełęczy E. Rydza-Śmigłego w Chyszówkach zielonym szlakiem. Parking na przełęczy jest płatny około 3 zł za każdą rozpoczętą godzinę – bardzo mały. Można też zaparkować auto tuż obok Zajazdu Mogielica – pracują tam miłe Panie. Obok na czerwonym szlaku wiodącym asfaltem jest też bezpłatny parking. Jest to najkrótszy szlak wiodący na Mogielicę i jednocześnie najbardziej popularny. Wejście na szczyt zajmuje 1:40h, a cała trasa ma 3,5km.
  
• Możecie ruszyć w drogę również niebieskim szlakiem z Jurkowa (2:25h do szczytu). Parking znajduje się w centrum miasta, a do przejścia będzie około 5 km. W trakcie wędrówki przejdziecie przez dwie urokliwe polany.
  
• Szlak niebieski z miejscowości Szczawa – można wybrać się dłuższym, niebieskimi szlakiem, prowadzącymi przez malowniczą Polanę Stumorgową (3:31h). Trasa ma długość około 9 km.
  
• Możecie też rozpocząć swoją przygodę z Mogielicą z miejscowości Rzek żółtym szlakiem idąc przez Jasień, Polanę Wały, Przełęcz pod Małym Krzystonowem oraz Polanę Stumorgową. Dotrzecie na Mogielicę po ponad 4 godzinach. Do pokonania w jedną stronę będziecie mieli około 11 km.
  
• Po przeciwnej stronie możecie rozpocząć zdobywanie Mogielicy żółtym szlakiem z Słopnic Królewskich. Droga zajmuje około 2 godzin, a trasa ma 4,5 km. Szlak wiedzie przez Polanę u Błazka.
  
• Swoją drogę na Mogielicę można też zacząć z Przełęczy Słopnickiej zielonym szlakiem przechodząc przez Wyrębiska (Zapowiednica) oraz Krzyż partyzantów. Droga na górę zajmie wam 2:21h i do przejścia będzie 6,4 km.

Ciekawostki o Mogielicy

• W czasie II wojny światowej obszar wokół Mogielnicy stał się miejscem schronienia dla partyzantów, a także miejscem przeprowadzania zrzutów lotniczych. 28 stycznia 1944 roku doszło do katastrofy niemieckiego bombowca, w której cała załoga zginęła.
  
• W czasach lat osiemdziesiątych XX wieku na szczycie Mogielnicy istniała wieża triangulacyjna (wieża geodezyjna). Jednak w sierpniu 2008 roku została ona zastąpiona nową wieżą widokową o wysokości 22 metrów.
  
• Mogielnica to popularny cel nie tylko dla pieszych wycieczek, lecz także dla miłośników jazdy konnej. To miejsce przyciąga również narciarzy ze względu na wybudowaną kilka lat temu trasę o długości 25 kilometrów, biegnącą wokół szczytu.
  
• Pierwszą wzmiankę o szczycie Mogielnica można znaleźć w XV-wiecznych spisach. Można znaleźć w nich słowa: “w górach łąckich złoto żywcem z ziemi się dobywa… Tam też wznoszą się piękne ‘Gorcze’, zakończone Mogilicą, widną z Krakowa”.
  
• Od roku 2011 na szczycie Mogielicy utworzono Rezerwat Przyrody Mogielica, którego celem jest ochrona rzadkiego głuszca.

Gdzie znajdziecie pieczątki do kolekcji?

Ci z was, którzy kolekcjonują lub zbierają pieczątki do specjalnych książeczek będą z pewnością zainteresowani tym gdzie takie pieczątki z w okolicy znajdziecie. Najważniejsza znajduje się oczywiście na samym szczycie w klubowej skrzyneczce z wizerunkiem olbrzyma Łopienia. Druga pieczątka znajduje się w Bistro „Wierchy Beskidu” znajdującego się również na Przełęczy Rydza-Śmigłego. Po pozostałe pieczątki można udać się do Pijalni wód mineralnych w Szczawie działa wyłącznie do godziny 16:00, Zajazd Mogielica Jurków 169 (pieczątka znajduje się w sklepie spożywczym poniżej wejścia do Zajazdu – nie był czynny w niedzielę) lub w Karczmie „Baranówka” Jurków 233. Zdobyliśmy tylko dwie z tych pieczątek ponieważ musieliśmy szybciutko uciekać do Warszawy.