Podczas spaceru w okolicy Zakrętu Śmierci lub Zbójeckich Skał w Górach Izerskich warto wybrać się na krótką, klimatyczną wycieczkę do dawnych sztolni kopalni pirytu. To miejsce, owiane tajemnicą i fascynującą historią, stanowi wyjątkowy punkt na mapie okolic Szklarskiej Poręby. Choć dziś są jedynie reliktem dawnej działalności górniczej, sztolnie przyciągają turystów zainteresowanych zarówno górnictwem, jak i historią alchemii oraz minerałów.
Co znajdziesz poniżej?
Ważne informacje dla odwiedzających Sztolnie Pirytu
- Na czarnym i żółtym szlaku, które biegną równolegle między Zakrętem Śmierci, a Zbójeckimi Skałami znajdziesz 3 wejścia do sztolni. Kolejne wejście znajduje się tuż przy pomniku feldmarszałka von Moltkego na Zbójeckich Skałach.
- Wejście do sztolni jest bezpłatne i dostępne cały rok.
- Jeżeli chcesz wejść w głąb kopalnianych korytarzy zabierz ze sobą: czołówkę lub latarkę.
- W sztolniach jest wilgotno i chłodno: koniecznie zabierz ciepłą kurtkę.
- Szczególnie w okresach intensywnych opadów (wiosną i jesienią) w sztolni jest dużo wody. Kalosze lub wysokie wodoodporne buty na pewno się przydadzą!
- Do sztolni wchodzisz na własną odpowiedzialność – nie prowadzi tu wyznaczony szlak turystyczny.
Sztolnie Pirytu
722 m n.p.m.
Zakręt Śmierci
0:17h
1km
Bunkier przy Drodze Sudeckiej
żółty szlak
czarny szlak
14 m
1
Krótka historia wydobycia pirytu
Pierwsze wzmianki o wydobyciu pirytu w Szklarskiej Porębie pochodzą z 1530 roku. W okolicznych górach pracowali Walonowie – legendarni poszukiwacze cennych minerałów, którzy od XI wieku przemierzali Europę Zachodnią, a w Górach Izerskich odkryli m.in. złoża pirytu. W XVIII wieku kopalnia pirytu rozkwitła, gdy Christian Melchior Preller, miejscowy kupiec, założył nową „witriolejnię” do produkcji kwasu siarkowego. Jak już wiesz z poprzednich moich wpisów to on wytyczył również ścieżkę do Wodospadu Szklarki wzdłuż progu rzeki Kamiennej – obecnie zielony szlak ze Szklarskiej Poręby. Dzięki intensywnej eksploatacji uzyskiwano tu do 400 ton pirytów rocznie, co czyniło zakład jednym z największych w Prusach. To niezwykłe miejsce przyciągało uwagę odwiedzających, a nawet pruskiej pary królewskiej. Jednak pod koniec XVIII wieku złoża się wyczerpały, a kopalnia została zamknięta.
Piryt i jego alchemiczne znaczenie
Piryt, zwany „złotem głupców”, choć nie jest cenny, od wieków fascynował ludzi. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa „pyr”, oznaczającego „ogień” – minerał iskrzył się bowiem, gdy uderzano o niego krzesiwem. W przeszłości piryt z Gór Izerskich przerabiano na kwas siarkowy w specjalnych zakładach nazywanych witriolejniami. Produkty tej przemiany, jak atrament czy barwniki do sukna, miały szerokie zastosowanie, a także przyciągały zainteresowanie alchemików, dla których kwas siarkowy stanowił składnik eksperymentów z substancjami.
Co można zobaczyć dziś?
Obecnie sztolnie dawnej kopalni pirytu są fascynującą atrakcją turystyczną. Choć większość historycznych korytarzy nie przetrwała, dostępne są fragmenty podziemnych wyrobisk, które nadal oddają atmosferę dawnych czasów. Centralna część kopalni, która niegdyś mogła sięgać 20 metrów wysokości, nadal robi wrażenie, choć wskutek erozji i osunięć przypomina raczej kamieniołom. To miejsce, pełne chłodu i półmroku, stanowi tajemniczy punkt na Szlaku Walońskim, prowadzącym przez najciekawsze miejsca związane z górnictwem w regionie.
Jak dotrzeć do sztolni?
Dotarcie do dawnej kopalni jest proste – wystarczy wyruszyć z parkingu przy Zakręcie Śmierci, skąd należy podążać czarnym i żółtym szlakiem turystycznym. Po około siedemnastu minutach warto zwrócić uwagę na drewniany kierunkowskaz z napisem „Sztolnie”, który wskazuje drogę do dawnego wyrobiska. Wąska ścieżka zaprowadzi cię do sztolni, gdzie możesz wejść do podziemnych korytarzy.
Informacje praktyczne dla odwiedzających
Sztolnie dawnej kopalni pirytu dostępne są przez cały rok, ale dla bezpieczeństwa najlepiej odwiedzać je od wiosny do jesieni. Choć stanowią atrakcję turystyczną, nie mają wytyczonych tras ani zabezpieczeń, dlatego należy być ostrożnym. Warto zabrać ze sobą latarkę oraz unikać dotykania ścian i stropów, które w niektórych miejscach mogą być niestabilne.
Zwiedzanie dawnych sztolni pirytu to niecodzienna okazja, by poczuć ducha dawnych czasów jak również odkryć historię Szklarskiej Poręby z nietypowej perspektywy. To również atrakcja dla tych, którzy poszukują unikalnych miejsc, pełnych historii i tajemnic. Szykuj plecak, zabierz czołówkę, wodoodporne buty i w drogę! Z pewnością będzie to niezapomniana wycieczka po Górach Izerskich.
Dodaj komentarz